samved information in marathi :भारतीय संगीत इतिहासाच्या क्षेत्रात सामवेदाचे महत्त्वाचे योगदान आहे. त्याला भारतीय संगीताचा उगम असेही म्हणता येईल. साध्या शब्दात सांगायचे तर सामवेद हा ग्रंथ आहे ज्याचे मंत्र गायले जातात आणि ते संगीतात आहे, त्यात लिहिलेले मंत्र यज्ञविधी आणि हवनाच्या वेळी गायले जाऊ शकतात.
Contents
वेदांची थोडक्यात माहिती
वेद हे जगातील पहिले धार्मिक ग्रंथ आहेत, या श्रद्धेनुसार, देवाने ऋषीमुनींना सांगितलेल्या ज्ञानाच्या आधारे, त्याच वेदांचे चार भाग आहेत, ऋग्वेद, यजुर्वेद, सामवेद आणि अथर्ववेद.साम या शब्दाचा अर्थ ज्ञान असा आहे.समावेदात लिहिलेले मंत्र देवतांची स्तुती करताना गायले जात असे.
समावेदात एकूण 1875 मंत्र आहेत, ज्यामध्ये ऋग्वेदातून राहिलेली 75 हून अधिक घेण्यात आली आहेत. सामवेदाच्या तीन महत्त्वाच्या शाखा आहेत सामवेद हा प्राचीन हिंदू संस्कृतीतील चार वेदांपैकी तिसऱ्या क्रमांकाचा वेद आहे. साम म्हणजे ‘गायन’ आणि वेद म्हणजे ‘ज्ञान’ होय.हा वेद ब्रह्मदेवाने लिहिला आहे, असे मानले जाते.
वेद हे जगातील पहिले धर्मग्रंथ आहेत. याच आधारावर जगातील इतर धर्मांचा उगम झाला, ज्यांनी वेदांच्या ज्ञानाचा वेगवेगळ्या भाषांमध्ये आपापल्या पद्धतीने प्रचार केला. वेद हा देवाने ऋषींना सांगितलेल्या ज्ञानावर आधारित आहे
सामवेद माहिती मराठी (samved information in marathi)
सूर्यदेवाची स्तुती करणारे मंत्र विशेषत: सामवेदात आढळतात.आकाराच्या दृष्टीने सामवेद हा चार वेदांपैकी सर्वात लहान मानला जातो.अग्निपुराणात सांगितले आहे की सामवेदातील मंत्रांचा योग्य प्रकारे जप केल्यास रोगांपासून मुक्ती मिळू शकते आणि मनोकामनाही पूर्ण होऊ शकतात.सामवेदाचे महत्त्व महाभारत आणि गीतेमध्येही सांगितले आहे.
| ऋग्वेद | हे वेदाचे सर्वात प्राचीन स्वरूप आहे |
| सामवेद | हे वेदाचे सर्वात प्राचीन स्वरूप आहे |
| यजुर्वेद | याला प्रार्थनेचे पुस्तक असेही म्हणतात |
| अथर्ववेद | जादू आणि आकर्षणांचे पुस्तक |
सध्या आधुनिक विद्वानांनी सांगितले आहे. सर्व स्वर आणि व्यंजने, स्वरचिकित्सा इत्यादी सामवेदातूनच निघाल्या आहेत हेही मान्य केले जात आहे.सामवेदाचे भारतीय संगीतात महत्त्वाचे योगदान आहे. आधुनिक हिंदुस्थानी आणि कर्नाटक संगीतातील टिपांच्या क्रमानुसार सामवेदाने एका निश्चित गायन पद्धतीचे वर्णन केले आहे,
ज्याला सा रे गा मा प ध नी सा म्हणून ओळखले जाते.अशाप्रकारे हे स्पष्ट होते की आपल्या दैनंदिन जीवनात आपल्याला जे संगीत आवडते ते सामवेदातून आलेले आहे आणि सध्या प्रचलित असलेल्या आधुनिक संगीताचा आधारही सामवेद आहे आणि भारतीय संगीताच्या क्षेत्रात त्याचे महत्त्व अतुलनीय आहे.
समावेदात एकूण 1875 मंत्र आहेत, ज्यामध्ये ऋग्वेदातून राहिलेली 75 हून अधिक घेण्यात आली आहेत.सामवेदाच्या तीन महत्त्वाच्या शाखा आहेत त्या पुढीप्रमाणे
- कौथुम
- राणायनीय
- जैमिनीय
सतत विचारले जाणारे प्रश्न (Frequently Asked Questions)
सामवेद काय आहे ?
सामवेद हा प्राचीन हिंदू संस्कृतीतील चार वेदांपैकी तिसऱ्या क्रमांकाचा वेद आहे.
वेदांचे किती प्रकार आहेत ?
वेदांचे चार प्रकार आहेत – ऋग्वेद, सामवेद, यजुर्वेद आणि अथर्ववेद.
वेद हे जगातील कितवे धर्म ग्रंथ आहेत ?
वेद हे जगातील पहिले धर्मग्रंथ आहेत.
सामवेद मध्ये काय लीहले आहे ?
सामवेद जरी लहान असला तरी एक प्रकारे तो सर्व वेदांचा सार आहे आणि सर्व वेदांचे निवडक भाग त्यात समाविष्ट केले आहेत.
सामवेद मध्ये किती मंत्र आहेत ?
समावेदात एकूण 1875 मंत्र आहेत.
सामवेदाचा लेखक कोण आहे ?
हा वेद ब्रह्मदेवाने लिहिला आहे, असे मानले जाते.
ऋग्वेदात किती मंत्र आहेत ?
ऋग्वेद संस्कृत वाङ्मयातील पहिला ग्रंथ आहे. ऋग्वेदामध्ये एकूण १० मंडले, १०२८ सूक्ते,१०.४६२ ऋचा आणि १०५८९ मंत्र आहेत.
सामवेद नावाचा अर्थ काय आहे ?
साम म्हणजे ‘गायन’ आणि वेद म्हणजे ‘ज्ञान’ होय.
निष्कर्ष (summary)
आजच्या या लेखात आपण सामवेद माहिती मराठी (samved information in marathi) जाणून घेतली. ही माहिती कशी वाटली हे कॉमेंट मध्ये नक्की सांगा. जर तुम्हाला ही माहिती आवडली असेल तर तुमच्या मित्रांना पण नक्कीच शेअर करा.
